 |
| Pesakit dengan HIV |
Apakah HIV dan AIDS?
HIV atau Human Immunodeficiency Virus ialah virus yang menyebabkan AIDS. Jangkitan HIV akan memusnahkan sistem imun badan secara beransur-ansur, menjadikannya terdedah kepada pelbagai jangkitan dan kanser.
AIDS bermaksud 'Acquired Immunodeficiency Syndrome". Ia adalah koleksi simptom, tanda. Jangkitan dan kanser akibat kerosakan sistem imun yang disebabkan oleh HIV. AIDS adalah peringkat akhir dan paling teruk daripada jangkitan HIV.
Berdasarkan anggaran UNAIDS, bilangan orang yang hidup dengan HIV/AIDS di seluruh dunia pada tahun 2007 dianggarkan 33.2 juta, dengan 2.5 juta baru dijangkiti dan 2.1 juta kematian.
Jangkitan HIV
Bagaimanakah orang mendapat jangkitan HIV?
HIV hanya berjangkit melalui cecair badan seperti darah, air mani, cairan vagina, susu ibu. Terdapat beberapa cara HIV boleh berjangkit daripada mana-mana orang yang dijangkiti kepada orang lain, seperti melalui:
- Hubungan seksual tanpa perlindungan dengan pasangan yang dijangkiti (termasuk vagina, dubur atau mulut)
- Berkongsi jarum suntik yang dijangkiti (biasa di kalangan pengguna dadah)
- Melalui pemindahan darah yang tercemar, produk darah atau pemindahan organ
- Transmisi daripada ibu yang dijangkiti kepada bayinya semasa mengandung, semasa lahir atau menyusu
Bagaimana HIV tidak Menjangkiti?
HIV tidak boleh bertahan hidup di luar tubuh manusia dan tidak menyebar melalui:
- sentuhan badan kasual seperti duduk di sebelah seseorang, berjabat tangan, memeluk atau bekerja dengan orang.
- berkongsi kemudahan awam seperti telefon, kolam renang, tandas awam dan pengangkutan.
- berkongsi makanan atau perkakas seperti pinggan, gelas atau cawan.
- bersin, batuk, berpeluh atau melalui air kencing.
- serangga seperti gigitan nyamuk.
Tanda dan gejala/simptom
Apakah tanda dan gejala jangkitan HIV?
Kebanyakan orang yang dijangkiti HIV tidak tahu bahawa mereka telah dijangkiti. Walau bagaimanapun, sesetengah orang mungkin mengalami demam, sakit tekak, ruam, sakit sendi, keletihan dan nodus limfa yang membesar, untuk tempoh yang singkat, biasanya satu hingga enam minggu selepas dijangkiti HIV.
Selepas peringkat itu, orang yang dijangkiti mungkin kelihatan sihat dan normal walaupun mempunyai HIV dalam darahnya. Walaupun mereka tidak mempunyai simptom dan tanda-tanda penyakit berkaitan HIV atau AIDS selama bertahun-tahun, mereka mampu menularkan virus itu kepada orang lain. Kebarangkalian ujian HIV (untuk mengesan antibodi kepada virus) untuk positif pada peringkat ini adalah tinggi.
Apakah gambaran AIDS?
Apabila sistem imun seseorang yang dijangkiti HIV menjadi lebih lemah, dia mungkin mula jatuh sakit dan mempunyai jangkitan oportunistik atau beberapa jenis kanser yang jarang berlaku di kalangan orang yang mempunyai status imun yang normal. Majoriti daripada mereka, jika tidak dirawat, mengalami tanda-tanda AIDS dalam tempoh 10-15 tahun selepas jangkitan HIV.
Beberapa kondisi umum AIDS meliputi:
- manifestasi kulit dan ruam yang berkepanjangan
- demam dan batuk akibat jangkitan saluran pernafasan atas yang berulang
- tuberkulosis paru dan pneumonia berat (misalnya pneumonia Pneumocystis carinii)
- cirit-birit yang kronik dan berpanjangan
- jangkitan otak (misalnya toksoplasmosis)
- jangkitan kulat yang teruk (misalnya kandidiasis) pada rongga mulut dan saluran pencernaan
- bentuk kanser yang jarang berlaku (misalnya Sarkoma Kaposi)
Secara purata, dalam tempoh 2 tahun di peringkat AIDS tanpa rawatan, orang tersebut dapat meninggal akibat jangkitan teruk, penurunan berat badan dan kelemahan.
Di manakah seseorang boleh mendapatkan ujian dan kaunseling HIV?
Ujian HIV secara sukarela dan sulit untuk mengetahui status seseorang boleh didapati di hampir semua hospital dan klinik kesihatan kerajaan. Ujian HIV tanpa nama, percuma dan cepat, dengan keputusan dalam masa kurang daripada 15 minit (menggunakan kit ujian HIV pantas), juga tersedia.
Ibu hamil yang pergi ke klinik kerajaan untuk pemeriksaan antenatal secara rutin disaring untuk HIV. Ini adalah langkah yang sangat penting untuk mengesan ibu yang positif supaya dapat diberikan konseling, rawatan awal dan rawatan perubatan lain dapat diberikan untuk mengurangkan penularan HIV kepada bayinya.
Kaunseling ujian pra dan pasca akan disediakan oleh kakitangan kesihatan apabila ujian HIV dijalankan. Kaunseling ini amat berguna supaya pemahaman tentang HIV/AIDS, strategi pengurangan risiko dan nasihat sokongan dapat diberikan berdasarkan keputusan ujian mereka.
Rawatan dan penjagaan
Pada masa ini, tiada ubat untuk menyembuhkan HIV/AIDS sepenuhnya. Walau bagaimanapun, perkembangan penyakit ini boleh diperlahankan dengan penggunaan ubat anti-retrovial (ARV), yang akan memanjangkan dan meningkatkan kualiti hidup.
Bagi kebanyakan pesakit, mereka mungkin tidak memerlukan rawatan ubat khusus pada fasa awal jangkitan HIV, mereka hanya memerlukan pemantauan berkala terhadap perkembangan jangkitan. Walau bagaimanapun, mereka yang mempunyai kriteria berikut layak dan disyorkan untuk rawatan ARV:
- yang menunjukkan gejala AIDS
- yang CD4 (sejenis sel darah putih) lebih rendah daripada 200 sel/ml
- yang viral loadnya lebih tinggi daripada 30,000 salinan/ml, dan
- yang boleh mematuhi jadual rawatan (untuk mengelakkan berlakunya resistensi ubat)
Baru-baru ini, Kementerian Kesihatan telah mula menyediakan rawatan kombinasi ARV lini pertama secara percuma, yang dipanggil Terapi Anti-Retroviral Sangat Aktif (HAART) kepada pesakit yang memenuhi syarat. Rawatan ini disediakan di hospital kerajaan utama dan beberapa klinik kesihatan terpilih.
Orang yang hidup dengan HIV/AIDS mungkin mempunyai kehidupan yang panjang dan berkualiti melalui kepatuhan kepada rawatan ARV, rawatan perubatan, gizi yang baik dan juga dengan sikap positif dan sokongan padu daripada keluarga dan masyarakat.
Baca juga Terapi Antiretroviral (HAART) untuk menyekat virus HIV Berkembang
Pencegahan
Langkah-langkah pencegahan dalam kalangan kumpulan berisiko tinggi dan orang awam amat penting kerana tiada penawar bagi AIDS dan tiada vaksin untuk melindungi seseorang daripada jangkitan HIV. Langkah-langkah biasa untuk mencegah jangkitan HIV ditunjukkan di bawah ini:
- Penularan HIV secara seksual boleh dicegah melalui pendekatan ABC:
- pantang atau tidak berhubungan seks (A)
- hubungan monogami antara pasangan yang tidak dijangkiti atau setia (B)
- amalkan seks selamat, termasuk penggunaan kondom (C)
- Gunakan jarum dan picagari pakai buang yang baharu dan elakkan berkongsi peralatan suntikan
- Penularan ibu kepada anak boleh dikurangkan dengan penggunaan ubat ARV semasa mengandung dan bersalin, bersalin melalui teknik pembedahan caesarian untuk bersalin dan mengelakkan penyusuan kepada bayi yang baru lahir.
- Pekerja penjagaan kesihatan mesti sentiasa mengamalkan langkah berjaga-jaga standard dan mencegah kecederaan yang disebabkan oleh jarum dan instrumen tajam yang lain
- Mereka yang menganggap mereka telah terdedah kepada HIV, harus menjalani ujian HIV secara sukarela dan mengambil langkah berjaga-jaga untuk mencegah penyebaran HIV kepada orang lain
- Gaya hidup sihat yang berpedoman pada nilai agama dan moral
Contacts
AIDS/STD Section
Disease Control Division
Ministry of Health
Level 4, Block E10, Parcel E
62518 Putrajaya
Tel : 03-88834387
Fax : 03-88834285 Website : http://dph.gov.my/aids
The Malaysian AIDS Council
No. 12, The Boulevard Shop Office
Jalan 13/48A, Off Jalan Sentul
51000 Kuala Lumpur
Tel : 03 – 4045-1033
Fax : 03 – 4042-6133
Email : contactus@mac.org.my
For counseling: Toll free line at 1-800-88 18 48 or email : counseling@mac.org.my
Persatuan Pengasih Malaysia (PENGASIH)
Tel : 03 – 6201 3179 / 0287
Fax : 03 – 6201 3013 / 5940
E-mail : ppm@pengasih.net Website : http://www.pengasih.net
Community AIDS Service Penang (CASP)
Tel : 04 – 229 9566 / 7412
Fax : 04 – 228 1624
E-mail : aidspg@tm.net.my
Federation of Family Planning Associations Malaysia (FFPAM)
Tel : 03 – 5633 7514 / 16 / 28
Fax : 03 – 5634 6638
E-mail : ffpam@po.jaring.my or ffpam2@tm.net.my
Islamic Medical Association of Malaysia (PPIM) wakekl@tm.net.my
Tel/Fax : 03 – 9172 1533
E-mail : abdhaq@pl.jaring.my or jeffrey@mail.hukm.ukm.my
Website : http://www.ppim.org.my
PT Foundation (PTF) Tel : 03 – 4044 4611 Fax : 03 – 4044 4622 E-mail: hishamhu@csd.tnb.com.my<
Sarawak AIDS Concern Society (SACS)
Tel : 019 – 857 9423
Fax : 03 – 4044 4622
E-mail : khaliku@normah.com
Women and Health Association of Kuala Lumpur (WAKE)
Tel : 03 – 2692 6861
Fax : 03 – 2692 6877
E-mail : wakekl@tm.net.my
Persatuan Perantaraan Pesakit-Pesakit Kelantan (SAHABAT)
Tel : 09 – 7472 119 / 012-9620656
Fax : 09 – 7502 504
Laman web untuk rujukan lanjut dan maklumat tambahan